*Av. Damla Eroğlu

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olan Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası; motorlu bir aracın karayolunda işletilmesi sırasında, herhangi bir kazaya karışması sonucu bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına neden olunması halinde o aracı işletenin zarara uğrayan üçüncü kişilere karşı olan sorumluluğunu belli limitler dahilinde karşılayan ve motorlu araç işleteni tarafından aracın trafiğe çıkılabilmesi için yaptırılması zorunlu olan sorumluk sigortası türüdür.

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca motorlu araç işletenlerine yüklenen hukuki sorumluluk için düzenlenmiştir. Bu sorumluluk sigortası sonucu ilgilerinin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslar Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarda düzenlenmiştir. Genel Şartlar, ilgili kanun maddesi kapsamında, bu sigorta türü ile ilgili bütün yasal tanımları, durumları ve istisnaları düzenlemektedir.

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamında meydana gelen bir zarar sonucu, sigortacı tarafından ödenen sigorta tazminatının sözleşme gereği sigortalıdan istenebileceği durumlar mevcuttur. Sigortacı, sigorta sözleşmesindeki tazmin şartını yerine getirmişse rücu hakkına sahip olur. Sigorta şirketine, sigortalısına başvurma hakkını Karayolları Trafik Kanunu ve ilgi hükümler vermektedir.

Karayolları Trafik Kanunu md. 95’te;

“”” Ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda sigorta ettirene başvurabilir.”””

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları md. B4/2’de ise;

“”” Ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda kazaya sebebiyet veren sigortalıya rücu edebilir.””” denilmekle, her iki yasal düzenlemede de sigortacının kendi sigortalısına rücu hakkı düzenlenmiştir.

Karayolları Trafik Kanunu madde 95/2’de ödemede bulunan sigortacının, sigorta sözleşmesine göre, sigorta ettirenden ödenen tazminatın rücuen talep edebileceği belirtilmiştir. Sigortacının, sigorta ettirene karşı rücu edebileceği durumlar ise Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları madde B.4 de düzenlenmiştir. Buna göre sigortacı;

a) Tazminatı gerektiren olay, sigortalının veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişinin kasti bir hareketi veya ağır kusuru ile meydana gelmiş ise, (Yargıtay 17. HD., E. 2013/11566 K. 2014/18189 T. 9.12.2014)

b) Tazminatı gerektiren olay, aracın ilgili mevzuat hükümlerine göre gereken ehliyetnameye sahip olmayan veya geçerliliğini yitirmiş sürücü sertifikasına sahip ya da ehliyetine geçici/sürekli el konulmuş kimseler tarafından sevk edilmesi veya trafik kurallarının ağır kusur ile ihlali sonucunda meydana gelmiş ise, (Yargıtay 17. HD., E. 2016/7887 K. 2019/3390 T. 21.3.2019)

c) Aracın, uyuşturucu madde veya ilgili mevzuatta belirlenen seviyenin üzerinde alkollü içki almış kişilerce veya aynı mevzuatta alkollü içki alamayacağı belirtilen kişilerce alkollü içki alınmak suretiyle kullanılması sırasında meydana gelen zararlar, (Yargıtay 17. HD., E. 2019/1444 K. 2020/3593 T. 17.6.2020)

ç) Tazminatı gerektiren olay, yolcu taşımaya ruhsatlı olmayan araçlarda yolcu taşınması veya yetkili makamlarca tespit edilmiş olan istiap haddinden fazla yolcu veya yük taşınması veya patlayıcı, parlayıcı ve tehlikeli maddeleri taşıma ruhsatı bulunmayan araçlarda, bu maddelerin parlama, tutuşma ve infilakı yüzünden meydana gelmiş ise, (Yargıtay 17. HD., E. 2019/5017 E. 2020/3493 K., T. 16.6.2020)

d) Sigortalının rizikonun gerçekleşmesi halinde bu genel şartların B.1. maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmemesinden dolayı zarar ve ziyan miktarında bir artış olursa,

e) Tazminatı gerektiren olayın aracın çalınması veya gasp edilmesi sonucunda olması halinde, çalınma veya gasp edilme olayında sigortalının kendisinin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusurlu olduğu tespit edilirse, (Yargıtay 17. HD., E. 2014/22869 E. 2015/5289 K., 02.04.2015)

f) Bedeni hasara neden olan trafik kazalarında sigortalının veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin, tedavi veya yardım amaçlı sağlık kuruluşuna gitme, can güvenliği nedeniyle uzaklaşma gibi zorunlu haller hariç olmak üzere, olay yerini terk etmesi veya kaza tutanağı, alkol raporu vb. kazanın oluş koşullarına ilişkin gereken belgelerin düzenlenmesi yükümlülüğüne aykırı davranması halinde, (Ankara B.A.M. 26. H.D. 2018/1091 E., 2019/2034 K., T.29.11.2019)

durumlarında Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamında ödemiş olduğu tazminatı kendi sigortalısına rücu edebilecektir.

*Yavuz&Uyanık&Akalın Hukuk Bürosu, Avukat