*Av. Gülce Ataman Demirel
**Av. Ayşe Arkan
Konkordato, mali yapısı bozulan borçlunun alacaklılarıyla borçlarında indirim yapılması ve/veya ödeme zamanının tekrar belirlenmesi konularında anlaştığı, bu anlaşmanın mahkeme tarafından onaylandığı ve denetlendiği, borçluya tanınan bir ekonomik durumu iyileştirme sistemidir. Konkordato kurumu, İcra İflas Kanunu’nun (İİK) 285. maddesi ve devamında düzenlenmektedir. Konkordato iflas içi konkordato ve iflas dışı konkordato olarak ikiye ayrılır. İflasa tabi olmayan borçlularla, iflasa tabi olup da henüz iflasına karar verilmemiş borçluların başvurduğu konkordato, iflas dışı konkordatodur.
- Konkordatoya müracaat edebilmek için gerekli şartlar kısaca aşağıdaki şekilde özetlenebilecektir;
- Borçlu bakımından borçlarını, vadesi geldiği halde ödeyememiş olmak veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunmak,
- Şirketler bakımından dava açılmadan önce Şirket içerisinde “konkordato müracaatı yapılmasına ilişkin kararın” alınması,
- Mahkemeye konkordato müracaatının yapılması, (Konkordato müracaatı hem tüzel hem gerçek kişiler, hem de alacaklılar tarafından bir kişi ya da toplu olarak yapılabilir.)
- Dava harçlarının ödenmesi, (Bu tutarlar dava devam ederken değişkenlik gösterebilecektir: Konkordato talep edilirken bildirilen alacaklı sayısının üç katı tutarında tebligat gideri, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayınlanacak yedi adet ilan bedelinin asgari tutarı olan 700,00 Türk Lirası, iadeli posta masrafları, bilirkişi ücreti, Mahkemece belirlenecek ücreti sonradan tamamlanmak üzere konkordato komiseri olarak görevlendirilecek kişi için asgari 1.000,00 Türk Lirası üzerinden hesaplanan beş aylık ücret tutarı, diğer iş ve işlemler için 400,00 Türk Lirası, iflasa tabi olanlar yönünden 18.000,00 Türk Lirası iflas gideri vs.)
- Konkordatoya müracaat bakımından iflasa tabi borçlular için görevli ve yetkili mahkeme, borçlunun muamele merkezindeki Asliye Ticaret Mahkemesidir. Mahkemeye yapılan müracaatta, kanunda sayılan tüm belgeler eksiksiz olarak sunulmuşsa, ilk aşamada mahkeme tarafından borçluya doğrudan 3 aylık “geçici mühlet” (zorunlu hallerde bir defaya mahsus 2 aylık ek süre) Bu belgeler aşağıdaki gibidir;
- Borçların hangi vadede ödeneceği, alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçtikleri vb. hususları içeren konkordato ön projesi,
- Borçlunun malvarlığı durumunu gösteren belgeler,
- Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste,
- Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo,
- Bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanan denetim raporu
- Geçici mühlet sırasında, konkordato talep edene karşı icra takibi başlatılamaz ve halihazırda açılmış olan icra dosyalarının işlemleri durdurulur. Ancak bu korumanın istinası olarak, İİK m. 295 uyarınca mühlet sırasında rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez. Geçici mühlet kararıyla birlikte alacaklı sayısı ve alacak miktarına göre “geçici komiser” görevlendirilir.
- Yapılan incelemeler sonrasında, mahkeme dosyayı, geçici komiserin raporunu ve konkordato müracaatına itiraz eden alacaklıların dilekçelerindeki iddiaları inceleyerek konkordatonun başarıya ulaşacağına kanaat getirirse, borçluya 1 yıllık “kesin mühlet” (komiserin veya borçlunun talebi üzerine, komiser ve varsa alacaklılar kurulunun görüşü alınarak mahkeme tarafından 6 aya kadar uzatılabilir) Aksi halde mahkeme kesin mühletin reddine karar vererek konkordato talebini reddedebilecektir.
- Kesin mühlet kararı ile birlikte mahkeme (yeni bir kişi görevlendirme gereği görmezse) geçici komiserin görevine devam etmesine karar verir ve dosyayı komisere tevdi eder. Komiser, alacaklılarla gerekli toplantıların yapılması ve konkordato projesinin hazırlanması konusunda görevlendirilir. Komiserlerin görevleri içinde ayrıca, mahkemenin istediği konularda ve uygun göreceği sürelerde ara raporlar sunmak, alacaklılar kurulunu konkordatonun seyri hakkında düzenli aralıklarla bilgilendirmek ve talepte bulunan diğer alacaklılara konkordatonun seyri ve borçlunun güncel mali durumu hakkında bilgi vermek de bulunmaktadır. Borçlu için konkordato projesi hazırlanmaya başlanır ve komiser tarafından yapılacak ilanla, alacaklılar ilan tarihinden itibaren 15 gün içerisinde alacaklarını bildirmeye davet edilir. Hazırlanacak konkordato projesi için rehinli alacaklılarla ayrı, adi alacaklılarla ayrı toplantılar yapılarak rehinli alacaklılara özel teklifler sunulur.
- Konkordato projesinin onaylanabilmesi için rehinli alacaklılar bakımından, borçlunun tekliflerinin alacak miktarı itibarıyla üçte ikiyi aşan çoğunlukla kabul edilmesi gerekmektedir. Bu halde, borçlu ile anlaşamayan rehinli alacaklı, konkordato talep tarihinden itibaren, taraflar arasındaki sözleşmede kararlaştırılan temerrüt öncesi faiz oranı uygulanmak suretiyle, diğer rehinli alacaklılarla yapılan anlaşmalardan en uzun vadelisine tabi olur.
- Konkordato projesinin onaylanabilmesi için, adi alacaklar bakımından ise, yapılan toplantılarda kaydedilmiş olan “alacaklıların ve alacakların” yarısından fazla alacaklının veya kaydedilmiş olan “alacaklıların dörtte birini” ve “alacakların üçte ikisini” aşan alacaklının kabul etmesi gerekmektedir.
- Bu süreçler tamamlandıktan sonra komiser yeni bir ilanla alacaklıları konkordato projesini müzakere etmek amacıyla toplanmaya davet eder, bu toplantıya konkordato komiseri başkanlık eder ve konkordato projesi oylamaya sunulur. Kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini aşan bir çoğunluk tarafından imza edilirse konkordato projesi kabul edilmiş sayılmaktadır.
- Alacaklılarla yapılan toplantıların tamamlanması, gerek imtiyazlı gerekse normal alacaklılarla anlaşmaların sağlanması ve kanunda gerekli diğer şartların sağlanması halinde mahkeme tarafından konkordato tasdik edilir. Konkordato tasdikinden sonra bir kayyım atanır ve şirketin yönetimi bu kayyıma verilir. Kayyım her iki ayda bir rapor hazırlayarak şirketin ödemelerini konkordato projesine uygun olarak yapıp yapmadığını mahkemeye bildirir.
- Eğer mahkeme konkordatonun başarıya ulaşmayacağına kanaat getirirse ya da konkordato talep eden şirket komiserin talimatlarına uymaz ve kararlaştırılan vadelere uymazsa, iflasa tabi şahıs ve şirketler için kesin mühletin kaldırılarak iflas kararı verilmesi mümkündür. Bu nedenle, iflasa tabi şirketlerin konkordato talepleri kapsamında, gerekli şartların sağlanamaması halinde iflas kararı verilmesi tehlikesi de bulunmaktadır.
- Ayrıca konkordatonun tasdikinden sonra, hazırlanan konkordato projesine uyulmadığı ve alacakların vadesinde ödenmediğinin tespit edilmesi halinde, ilgili alacaklının mahkemeye başvurarak konkordatonun sadece kendisi açısından feshini ya da tamamen feshini talep etme hakkı bulunmaktadır.
*Yavuz&Uyanık Hukuk Bürosu, Avukat
**Yavuz&Uyanık Hukuk Bürosu, Avukat